– Cieszę się, że spotkaliśmy się prawie wszyscy i że jest to spotkanie robocze – wiemy przecież, że UNESCO to nie tylko zaszczyty, ale przede wszystkim ciężka, wieloletnia praca – powiedział na wstępie burmistrz Arkadiusz Czech.

W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele właścicieli i zarządzający poszczególnymi atrybutami ,wpisanego obiektu na Listę światowego dziedzictwa UNESCO oraz reprezentanci instytucji kontrolnych i konsultacyjnych. Zgodnie z tym w Sali sesyjnej pojawili m.in. przedstawiciele Narodowego Instytutu Dziedzictwa, urzędów miejskich w Tarnowskich Górach, Bytomiu (Zbrosławic zabrakło), Lasów Państwowych, Wyższego Urzędu Górniczego, Urzędu Marszałkowskiego, Muzeum Górnictwa Węglowego, Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji, Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów S.A., Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, Powiatowej Komendy Policji, Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej, a także Śląski i Powiatowy Konserwator Zabytków.

Spotkanie stało się okazją do wymiany informacji o tym, co udało się zrobić przez siedem miesięcy po wpisie, a co czeka nas w najbliższej przyszłości. – Tytuł UNESCO nie jest nam dany raz na zawsze – zaznaczali uczestnicy.

– Złota skrzynia, którą otrzymaliście wraz z wpisem będzie Wam służyć przez długie lata. Klucz jest w Waszych rękach i od was zależy, jak będziecie gospodarować tym skarbem – powiedziała Katarzyna Piotrowska z Narodowego Instytutu Dziedzictwa.

Wylot sztolni Głębokiej Fryderyk

Jeden z tematów, zapadlisko w okolicach wylotu Sztolni Głębokiej Fryderyk, powracał co chwilę w dyskusji, albowiem od dziesięciu lat nic się w jego sprawie nie dzieje. Bartłomiej Szewczyk i Anna Wieczorek z Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu wyjaśnili, że województwo ma 700 tys. zł. na usunięcie „dziury” oraz zabezpieczenie sztolni. Potrzebnych będzie jednak ponad 3 mln zł.

– Staramy się o pozyskanie brakujących pieniędzy z funduszy unijnych – tłumaczyła Wieczorek. – Wniosek na 2,1 mln zł złożony do Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska przeszedł już pozytywnie ocenę merytoryczna i formalną. Informacja o ewentualnym przyznaniu dotacji powinna być ogłoszona w ciągu miesiąca. Jeśli umowa z wykonawcą zostanie podpisana w maju lub czerwcu, na realizację będziemy mieli około 1,5 roku. Zadanie obejmować będzie szereg kompleksowych zadań: dokumentację i projekt w uzgodnieniu z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków, przygotowanie dojazdu wraz z przeprawą przez rzekę, konserwację zabytkowego portalu wylotu Głębokiej Sztolni Fryderyk, zrekonstruowanie historycznej obudowy sztolni. Aby wykonać wszystkie prace budowlane na czas robót, należy wykonać bajpas przekierowujący wodę płynąca ze sztolni – wyjaśnił Szewczyk.

Tablice

Uczestnicy poruszyli także temat tablic informujących o zabytku wpisanego na Listę światowego dziedzictwa UNESCO m.in. na autostradach. Śląska Organizacja Turystyczna wystąpiła w tej sprawie z zapytaniem do Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, ale otrzymała odpowiedź negatywną.

– Nie wiemy na razie, jak ma się to do faktu, że takie oznaczenie istnieje w przypadku kościołów w Świdnicy i Jaworze! – mówił odpowiedzialny za Szlak Zabytków Techniki Adam Hajduga.

Stacja wodociągowa Staszic

– Staszic to jeden z głównych obiektów dobra. Trzeba się zastanowić, kiedy i w jaki sposób zacząć prace konserwatorskie w obiekcie. Gdyby nie Staszic nie wiem, czy udałoby nam się przekonać Międzynarodową Radę Ochrony Zabytków ICOMOS i Komitet Światowego Dziedzictwa UNESCO o wyjątkowości naszej kandydatury – wskazywała Katarzyna Piotrowska.

W skrócie chodzi o to, że konserwacja stacji jest niezbędna, ale bez ruchów ze strony właściciela tj. Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów lub przejęcia obiektu przez Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej nie jest to możliwe. Tutaj odpowiedź na żadne z pytań nie padła.

Co zrobiło miasto?

Urząd Miejski w odniesieniu do UNESCO wykonał szereg czynności formalno-prawnych takich jak uwzględnienie obiektów i stref wokół nich w studium oraz miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, wpis Parku Miejskiego do rejestru zabytków oraz zlecenie projektu jego rewitalizacji, następnym krokiem będzie wykup wrażliwych gruntów.

– Za nami są już pierwsze umowy z uczelniami mające na celu poszerzanie wiedzy naukowej na temat naszego dobra – wyliczał Piotr Skrabaczewski, zastępca burmistrza ds. gospodarczych. – Zadbaliśmy też o drogi gruntowe prowadzące do zabytków, wzmocniliśmy także ochronę – poprzez dodatkowe patrole policji i straży miejskiej – m.in. hałdy popłuczkowej. Wkrótce wspólnie z Stowarzyszeniem Miłośników Ziemi Tarnogórskiej chcielibyśmy powołać Lokalną Organizację Turystyczną – dodał.

Na tym nie koniec wykonanych przy atrybutach prac. Park Kunszt został wysprzątany – wycięte zostały drzewa i krzewy, Srebrna Góra jest sprzątana przez gminę Bytom. Rezerwat Segiet na Srebrnej Górze został oznaczony ponownie, w Miejskim Parku wyremontowano grzybek, zmeliorowano rzekę Dramę na odcinku roznosu Głębokiej Sztolni Fryderyk.

– W Miejscowych Planach Zagospodarowania Przestrzennego wszystko konsultowane jest w odniesieniu do granic poszczególnych atrybutów dobra jak i do strefy buforowej. Tym niemniej dużo pracy jeszcze przed nami – tłumaczył Zbigniew Pawlak.

W tematach luźniej związanych z atrybutami należy wymienić także aktywizację społeczności lokalnej w postaci rocznicowej imprezy na Kunszcie, uruchomienie strony internetowej o UNESCO, wydanie przewodnika, przygotowanie wystawy, zorganizowanie w mieście posiedzenia Senackiej Komisji Kultury i Środków Przekazu, badania prowadzone we współpracy z Uniwersytetem Śląskim w Segiecie i przy Kunszcie, scaning Hałdy Popłuczkowej, w trakcie są poszukiwania fundamentów pierwszej maszyny parowej, scanning 3d podziemnej trasy turystycznej, wpis do rejestru zabytków roznosów sztolni Boże Wspomóż oraz Głębokiej Sztolni Fryderyk. (UM TG)