Status Pomnika Historii uzyskano 14 kwietnia 2004 roku, a wpisu dokonał ówczesny Prezydent RP Aleksander Kwaśniewski.

W maju 2005 r. w trakcie wizyty w Tarnowskich Górach dra Juliana Kołodzieja prezesa Polskiego Komitetu Dziedzictwa Przemysłowego TICCIH oraz Eusebiego Casanellesa z Hiszpanii – członka Międzynarodowego Komitetu Dziedzictwa Przemysłowego TICCIH prowadziliśmy rozmowy, które utwierdziły nas w przekonaniu, iż Tarnowskie Góry posiadają wyjątkową powszechną wartość, i należy ją przedstawić Światowemu Komitetowi UNESCO.

W roku 2008 wniosek członków Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej w sprawie wpisania tarnogórskich kopalni na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO został przedstawiony na posiedzeniu Komitetu ds. Światowego Dziedzictwa Kulturowego w Polsce. Wystąpienie z prezentacją Przewodniczącego Zarządu Marka Kandzi i Stanisława Karcza zaowocowało skierowaniem zapytania do Krajowego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków w Warszawie (obecnie Narodowy Instytut Dziedzictwa). 25 lipca 2008 roku poseł RP Tomasz Głogowski doprowadził do spotkania Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bogdana Zdrojewskiego z Prezesem Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej Markiem Kandzią. Jeszcze 25 lipca 2008 roku pan poseł Tomasz Głogowski doprowadził do spotkania Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bogdana Zdrojewskiego z Prezesem Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej Markiem Kandzią. Dodatkowo do gabinetu ministra przybyli prof. Bogusław Szmyglin z Komitetu ds. Światowego Dziedzictwa Kulturowego w Polsce oraz dr Katarzyna Piotrowska-Nosek z Krajowego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków. Od tego momentu sprawa wpisu nabrała nieco większego tempa i w tym samym roku do Tarnowskich Gór przyjechali pracownicy Narodowego Instytutu Dziedzictwa: Katarzyna Piotrowska - Nosek Pełnomocnik Dyrektora NID ds. wdrażania konwencji UNESCO i Kierownika Ośrodka ds. Światowego Dziedzictwa w NID oraz Anna Marconi-Betka Kierownik Zespołu ds. Światowego Dziedzictwa.

Od stycznia 2010 roku rozpoczęły się poszukiwania eksperta, który zająłby się napisaniem obszernego wniosku o wpis na Listę światowego dziedzictwa UNESCO. Z pomocą pracowników Politechniki Wrocławskiej, skontaktowano się z Sekretarzem Generalnym TICCIH panem Stuartem B. Smithem, który zasugerował kilku kandydatów. Ostatecznie nawiązano kontakt z Barrym Gamblem - niezależnym ekspertem z brytyjskiej Kornwalii. W 2006 roku przyczynił się on do wpisania obiektu Cornish Mining na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Z kolei w roku 2015 odniósł kolejny sukces pomagając rządowi japońskiemu wpisać na tę samą Listę Stanowiska Rewolucji Przemysłowej w Epoce Meiji.

W dniach od 23 do 25 sierpnia 2010 r. doszło do pierwszego spotkania eksperta z Kornwalii z członkami Stowarzyszenia. Według jego wstępnej opinii tarnogórskie podziemia stanowią unikatowy przykład ukazania w jednym miejscu zabytków techniki górnictwa kruszcowego oraz odwadniania eksploatowanych złóż. W tym okresie mówiąc o wpisie Tarnowskich Gór, brano pod uwagę tylko i wyłącznie podziemia tarnogórskie.

Pierwszym i najważniejszym zadaniem, jakie stanęło przed twórcami aplikacji o wpis było ustalenie tzw. OUV (Outstanding Universal Value - Wyjątkowa Powszechna Wartość) tarnogórskiego Dobra. Obecnie wszystkie aplikacje dotyczące wpisu są tworzone wg pewnego narzuconego wzoru. Aplikacja powinna zawierać lokalizację obiektu, jego opis, historię, uzasadnienie OUV, wskazanie autentyczności i integralności, jak również bardzo ważną analizę porównawczą. Analiza była niezbędna, aby rozpoznać podobieństwa i różnice pomiędzy obiektami, które mogły wskazywać na wyjątkowość naszego dobra.

W dniach od 12 do 16 lutego 2011 roku Barry Gamble przebywał w Tarnowskich Górach na zaproszenie Stowarzyszenia. Podczas tej wizyty opracowano pierwszy rys blokowy na temat przewidywanej zawartości każdego z rozdziałów wniosku. Pierwsza faza tworzenia wniosku polegała na zgromadzeniu niezbędnej dokumentacji historycznej oraz przetłumaczeniu jej na język angielski. Równolegle nawiązano liczne kontakty z podobnymi obiektami w Polsce (Złoty Stok, Złotoryja, Pola Legnickie, Olkusz) i w Europie (Kutna Hora w Czechach, Bańska Szczawnica, Bańska Bystrzyca i Kremnica w Słowacji, Annaberg, Marienberg, Freiberg i Zwickau w Niemczech). Pełna lista obejmuje około pięćdziesięciu obiektów, rozrzuconych niemal na wszystkich kontynentach. Interesujący jest również fakt, iż ołów z tarnogórskich kopalń dotarł do Nowej Hiszpanii w XVI wieku.

W maju 2014 r. do zespołu ekspertów, kierowanego przez wiceprzewodniczącego SMZT Zbigniewa Pawlaka, dołączyła antropolog kultury Xenia Modrzejewska-Mrozowska.

W lipcu 2014 r. kopalnia została zakwalifikowana jako tak zwany Punkt Kotwiczny ERIH (European Route of Industrial Heritage – Europejski Szlak Dziedzictwa Przemysłowego). Podjęto także decyzję, aby wniosek aplikacyjny złożyć w Ministerstwie Kultury do końca stycznia 2015 roku.

W sierpniu 2015 r. wspólnie z Narodowym Instytutem Dziedzictwa została wydana broszurka – résumé wniosku w języku angielskim, w celu lobowania kandydatury Tarnowskich Gór za granicą

W świetle zagrożeń i niszczenia dóbr kultury na całym świecie od roku 2016 koniecznym jest dołączenie do wniosku planu zarządzania dobrem. Dlatego we wrześniu 2015 roku organizowany jest przez NID konkurs na opracowanie Planu Zarządzania j ako z ałącznika d o w niosku o wpis na Listę Światowego Dziedzictwa Kopalni rud ołowiu, srebra i cynku wraz z systemem gospodarowania wodami podziemnymi w Tarnowskich Górach. W tej sprawie poseł Tomasz Głogowski interweniuje u pani Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Małgorzaty Omilanowskiej. W konkursie zorganizowanym przez NID wyłoniony zostaje zespół SMZT i w październiku podpisujemy umowę na wykonanie w/w dokumentu. Plan Zarządzania jest w całości sfinansowany ze środków Narodowego Instytutu Dziedzictwa, a prace zostają zakończone w grudniu 2015 roku. Oprócz Barrego Gamble’a i Xeni Modrzejewskiej--Mrozowskiej szef zespołu ekspertów Zbigniew Pawlak dołącza Grzegorza Rudnickiego. Ponadto przez cały okres pracy nad planem konsultacji udziela nam Katarzyna Piotrowska-Nosek.

Na początku stycznia 2016 roku zostało wybrane hasło rekomendowanego wniosku: „Work of nature, art of people. Dzieło natury, sztuka człowieka”, zaczerpnięte ze Złotej Księgi Tarnowskich Gór z końca XVIII w.

Wniosek powstał i został sfinansowany w całości z inicjatywy Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej.

25 stycznia 2016 roku kompletny dokument został podpisany przez Wiceministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego i Głównego Konserwatora Zabytków dr Magdalenę Gawin i złożony w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Tym samym został zakończony najtrudniejszy etap zabiegania o wpis. 28 stycznia 2016 roku dokumenty trafiają do Paryża – osobiście zawiezione przez Katarzynę Piotrowską-Nosek, tym samym Państwo Polskie oficjalnie złożyło wniosek do siedziby Komitetu Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO.

Rok 2016 to nowy rozdział starań Stowarzyszenia w wpis Tarnowskich Gór na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. To szereg przygotowań do misji odbiorczej Międzynarodowej Rady Zabytków ICOMOS, która jest zobligowana przez Komitet do oceniania nominowanego dobra. Od wiosny trwały prace porządkowe i reperacyjne m.in. przy wylocie Głębokiej Sztolni Fryderyk, na Srebrnej Górze czy przy wylocie Sztolni Boże Wspomóż

W kwietniu 2016 roku odbyła się tzw. próbna wizja lokalna atrybutów pretendujących do wpisu, w której wzięli udział: Anna Marconi, Katarzyna Piotrowska, Barry Gamble, a także eksperci ds. dziedzictwa przemysłowego: Massimo Preite oraz Sir Neil Cossons.

Właściwa misja, opiniująca wniosek odbyła się na przełomie sierpnia i września, kiedy to w Tarnowskich Górach gościł Michel Cotte, doradca w organizacji ICOMOS (Międzynarodowa Rada Ochrony Zabytków), emerytowany profesor Uniwersytetu w Nantes. Ekspert został zaznajomiony z wnioskiem oraz odwiedził większość z 28 atrybutów. Było to ogromne przedsięwzięcie logistyczne sfinansowane przez Narodowy Instytut Dziedzictwa i Urząd Miasta Tarnowskie Góry. Po atrybutach eksperta oprowadzał Zbigniew Pawlak wraz zespołem roboczym.

7 listopada 2016 r. na terenie Zabytkowej Kopalni Srebra doszło do podpisania wielostronnego porozumienia w sprawie ochrony, zarządzania i wspólnej promocji Dobra nominowanego na Listę UNESCO. Precedensowy na skalę kraju dokument podpisali właściciele i zarządcy atrybutów, będących elementem wpisu.