Norbert Kot (1925 – 1993)

Urodził się 6 czerwca 1925 r. w Tarnowskich Górach. Ukończył Średnią Szkołę Zawodową, a następnie Technikum Gastronomiczne w Tarnowskich Górach, uzyskując tytuł Technika Technologii Żywienia Zbiorowego. Podczas II Wojny Światowej został wcielony w 1943 r. do armii niemieckiej, gdzie służył w obsłudze naziemnej wojsk lotniczych na terenie Francji i Niemiec, a następnie dostał się w 1945 r. do niewoli w strefie działań armii amerykańskiej. Powrócił do kraju w październiku 1945 r.

Ze swoim rodzinnym miastem związany był także zawodowo. Od 1 grudnia 1954 r. pracował w byłych Śląskich Zakładach Przemysłowych – obecnie Fabryka Maszyn i Urządzeń „TAGOR”. Od 1947 r. był pracownikiem Związku Zawodowego Metalowców. 1 maja 1950 r. przeszedł do pracy w Powszechnej Spółdzielni Spożywców „Społem”, gdzie był najpierw kierownikiem, a od 15 listopada 1951 r. dyrektorem Przedsiębiorstwa Państwowego Tarnogórskich Zakładów Gastronomicznych, które prowadził do 30 czerwca 1976 r. Od 1 lipca 1976 r. i przejęcia przedsiębiorstwa przez Wojewódzką Spółdzielnię Spożywców „Społem” Oddział Tarnowskie Góry, objął funkcję Dyrektora ds. Gastronomii, którą pełnił aż do swojej śmierci.

Pasją Kota była historia Miasta Gwarków oraz regionu. Został jednym z ojców założycieli utworzonego 19 marca 1953 r. Komitetu dla Spraw Historii i Zabytków Ziemi Tarnogórskiej, przekształconego najpierw 31 stycznia 1954 r. w regionalne Stowarzyszenie Miłośników Historii i Zabytków Ziemi Tarnogórskiej, a w 1960 r. – w Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej.

Jego duże zaangażowanie, zapał, a przede wszystkim zdolności organizatorskie sprawiły, że już w 1955 r. wybrano go na Przewodniczącego Zarządu SMZT. Tym samym był drugim prezesem, zaraz po sztygarze Alfonsie Kopii.

Młode stowarzyszenie zajmowało się wtedy m.in. zabezpieczaniem, konserwacją i odbudową zabytków, zagospodarowywaniem zabytkowej kopalni pokazowej, organizowaniem pracy muzeum, moderowaniem spotkań odczytowo-dyskusyjnych oraz imprez dot. tradycji i historii Ziemi Tarnogórskiej, czy też wydawaniem materiałów informacyjno-historycznych.

Norbert Kot był prezesem przez w sumie 34 lata (1955-1982 oraz 1986-1993). Pod jego przewodnictwem stowarzyszenie wyrosło na liczącą się oraz cenioną organizację. M.in. ocalono od ruiny zabytkowy dom „Sedlaczka” z XVI wieku, w którym później zaczęło działać muzeum. Odbudowano pochodzący z 1598 r. dom przy ulicy  Gliwickiej 2, w którym do dziś mieści się siedziba SMZT. Z terenów pogórniczych w Bobrownikach Śląskich przeniesiono zabytkową Dzwonnicę Gwarków z XVI w., a w 1955 r. ustawiono ją na Placu Gwarków. Za to na tarnogórskim rynku stanęły: zabytkowa studnia miejska (wg projektu Józefa Sage) oraz fontanna nawiązująca do brył kruszcowych w kopalni (wg projektu  prof. Wernera Lubosa). Na fasadzie Ratusza została ustawiona statua Gwarka – pierwszego gospodarza miasta.

Kot kładł nacisk na upowszechnianie wiedzy o historii miasta oraz tarnogórskiego górnictwa. Do dziś organizowane są tzw. Czwartki Tarnogórskie oraz wykłady podczas Gwarków. I warto wspomnieć także o Dniach Miasta, których organizacją kierował. Był odpowiedzialny za całokształt sprawnego przebiegu tego górniczego święta i realizację opracowanego przez Komitet Organizacyjny programu (Gwarki zostały po raz pierwszy zorganizowane w 1957 r., a Kot w latach 1957-1961 był pierwszym przewodniczącym komitetu).

W 1957 r. uruchomiona została Sztolnia Czarnego Pstrąga, a 6 września 1976 r. (po 20 latach prac) przekazano do użytku i uroczyście otwarto Zabytkową Kopalnię Srebra.

Poza tym Norbert Kot był członkiem pierwszego kolegium redakcyjnego tygodnika „Gwarek”, a w 1956 r. powołany został na członka Komisji Programowania i Prognozowania Rozwoju Kultury w Polsce przy Ministrze Kultury i Sztuki.

Dzięki jego zdolnościom i dużej trosce o należyte funkcjonowanie stowarzyszenia, organizacja radziła sobie z różnorakimi problemami związanymi z przemianami społecznymi i gospodarczymi w naszym kraju. Zachowało swoją tożsamość regionalną i pozycję jednego z najaktywniejszych towarzystw regionalnych w Polsce. Priorytetem dla Kota było dobro SMZT, naszego miasta oraz regionu.

Za czasów Kota stowarzyszenie uhonorowane zostało:

– złotą odznaką Ministra Kultury i Sztuki za ochronę zabytków w 1975r.,

– odznaką honorową PTTK za zasługi w upowszechnianiu krajoznawstwa i turystyki w 1981 r.,

– nagrodą Ministra Kultury i Sztuki za zdobycie pierwszego miejsca w konkursie „Bliżej regionu – bliżej kraju” w 1982 r.,

– nagrodą I stopnia Ministra Kultury i Sztuki za twórczość artystyczną, za osiągnięcia w dziedzinie upowszechniania i rozwoju kultury na Śląsku w 1987 r..

Zaś sam Kot otrzymał m.in. Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Srebrny Krzyż Zasługi, Srebrną i Złotą Odznakę zasłużonemu  w Rozwoju Województwa Katowickiego, Odznakę Tysiąclecia, Złotą Odznakę Za Opiekę Nad Zabytkami. Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej wyróżniło swojego przewodniczącego wieloma okolicznościowymi medalami pamiątkowymi za zasługi w rozwoju tej organizacji.

Norbert Kot zmarł 27 lutego 1993 r. i został pochowany na tzw. starym cmentarzu przy kościele św. Anny w Tarnowskich Górach. 5 lat po jego śmierci w siedzibie SMZT odsłonięto pamiątkową tablicę, na której znajduje się wizerunek wieloletniego przewodniczącego oraz napis: „Uczył konsekwencji w realizacji pięknej idei dla dobra Ziemi Tarnogórskiej”.