Ku czci św. Barbary – uroczyste misterium – Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej

– „Zwyczaje związane z kultem św. Barbary oraz tradycje górników kopalni kruszcowych na ziemi tarnogórskiej” zostały niedawno wpisane na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego. I chociaż w mieście nie ma już czynnych kopalń, to po takim wydarzeniu możemy być spokojni. Św. Barbara pozostanie w Tarnowskich Górach żywa – podsumował proboszcz ks. Piotr Kalka.

To pierwsze uroczyste misterium w Tarnowskich Górach, którego pomysłodawcą jest Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej. W marcu tego roku „Zwyczaje związane z kultem św. Barbary oraz tradycje górników kopalni kruszcowych na ziemi tarnogórskiej” w marcu br. zostały wpisane na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego. Decyzja ministra kultury to przede wszystkim zobowiązanie, żeby dbać, a co za tym idzie upowszechniać tradycje wśród mieszkańców. Stąd właśnie pomysł zorganizowania misterium i to w miejscu, w którym nadal można oglądać XVIII-wieczną księgę bractwa św. Barbary z papieską bullą.

W programie znalazły się następujące utwory:

Nisi Dominus – Cum Dederit – Antonio Vivaldi
Requiem Aeternam – Korsyka – (Wieczny Odpoczynek Racz…)
Miserere mei, Deus – Gregorio Allegri
Zespół In Tempore śpiewa godzinki – (modlitewnik Bractwa św. Barbary)
In Nomine – Otto Swartz
Chevaliers De Sangreal – Hans Zimmer
Tosca – Te Deum – Giacoma Puccini

Wykonawcy

Zespół In Tempore

Roksana Majchrowska – sopran

Kamil Zdebel – baryton

Orkiestra Kamiliańska pod dyrekcją Olka Königa

Bartłomiej Kwiatkowski – Organy, kierownictwo muzyczne

Karol Ziaja – Pozytyw

Piotr Pagieła – prowadzenie misterium

Godzinki

Początki tego nabożeństwa sięgają XV wieku i są wzorowane na modlitwie brewiarzowej odmawianej przez duchownych o różnych porach dnia. Godzinki ku czci św. Barbary pochodzące z Modlitewnika Bractwa św. Barbary z 1747 roku zostały opracowane muzycznie przez Bartłomieja Kwiatkowskiego, obecnego organistę kościoła pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Tarnowskich Górach.

Bulla papieska

Od wieków Kościół Katolicki jest strażnikiem wiary i ducha, prowadzącym ludzi w ich duchowej podróży. W tej kwestii istotną rolę odgrywają bulle papieskie, oficjalne dokumenty wydawane przez Stolicę Apostolską. Bulla, z łacińskiego oznaczająca pieczęć, to wyjątkowy akt, który kształtuje wiarę, dyscyplinę i życie Kościoła. Dokument zaczyna się od tytułu, który zawiera imię papieża, po czym występuje zwrot, „ad perpetuam rei memoriam” (łac. na wieczną rzeczy pamiątkę). Następnie zaczyna się już właściwy tekst, pod którym jest umieszczona ołowiana pieczęć. Bulle początkowo były sporządzane na papirusie a od XI wieku na pergaminie. Tradycja bulli sięga średniowiecza, a nawet wcześniej. Najstarsza zachowana bulla to ta wydana przez papieża Jana III (pontyfikat 561-574 r.). Wraz z rozwojem Kościoła, bulla stała się środkiem komunikacji papieża z wiernymi i całym chrześcijańskim światem. To dokumenty o ogromnym znaczenie dla kształtowania struktury kościelnej, ustanawiania doktryn wiary, kanonizacji świętych oraz regulowania kwestii moralnych i prawnych. Bulla papieska to nie tylko zbiór słów na papierze, lecz głos Następcy Świętego Piotra, który wciąż kieruje Kościołem na drodze wiary. To potężna pieczęć, której dziedzictwo przekracza granice czasu i miejsc, przemawiając do nas dzisiaj tak samo mocno, jak czyniło to wieki temu.

W ostatnich miesiącach z inicjatywy SMZT udało się nawet przetłumaczyć bullę, która rozpoczyna księgę tarnogórskiego bractwa. Zadania podjął się ks. prof. dr hab. nauk teologicznych Norbert Widok z Uniwersytetu Opolskiego.

Rejestr

Bractwa Świętej Barbary Dziewicy

Patronki

tej społeczności

założonego

za względu na błogosławione męczeństwo

z własnym utrzymaniem i majątkiem

Sławnemu i bardzo czcigodnemu Panu Andrzejowi, jak na drzewie

Krzyża Świętego strony przeciwne są pokonane i odrzucone1,

Ziebrowski, że z żebra2 własnego majątku wybudował na skale kościoła

świętych Apostołów Piotra i Pawła za pośrednictwem św. Barbary,

Dziewicy i Męczennicy

jak opiewa

Bulla papieska

BENEDYKT PAPIEŻ XIV

NA WIECZNĄ RZECZY PAMIĄTKĘ

Skoro, tak jak uznaliśmy, istnieje w kościele parafialnym św. Piotra i Pawła

miasta Tarnowskie Góry diecezji krakowskiej jedno pobożne i gorliwe

bractwo dla wiernych obojga płci pod wezwaniem św. Barbary, założone

jednak nie dla ludzi szczególnego rodzaju, raczej mające dodać otuchy,

którego bracia i siostry mieli w zwyczaju, albo zamierzają, wykonywać

Dane w Rzymie u Świętej Marii Większej pod pierścieniem rybaka w dniu

21 marca 1747 w siódmym roku naszego pontyfikatu.

Zatwierdzenie

Kardynał Pachioneusz Marcin de Jeromin Żeromski archidiakon wikariusz

w sprawach duchowych i oficjał generalny Krakowa, prepozyt kielecki.

Wszystkim i pojedynczym, dla których jest rzeczą ważną lub w jakikolwiek

sposób może być rzeczą ważną, oznajmiamy, że zaiste przyjmujemy

i podpisujemy, ponieważ my po zobaczeniu i przeczytaniu załączonego

wewnątrz Apostolskiego pisma, zachowując go nietkniętym i nienaruszonym,

na podstawie biskupiej władzy przyjęliśmy znaczenie i brzmienie zgodnie

z jego treścią, oraz zatwierdziliśmy upoważnienie przekazania wiernym

tego rodzaju odpustów zupełnych i dla uświęcenia tego rodzaju odpustów

zupełnych określiliśmy główne święto bractwa pod wezwaniem św. Barbary

oraz inne osobne cztery, mianowicie Niedzielę Drugą po Objawieniu

Pańskim, święto św. Józefa, święto Najświętszej Trójcy i święto Najświętszej

Maryi Panny.

Dla wiarygodności tego dano w Krakowie 15 czerwca Roku Pańskiego 1747

Matias Józef Lubienski

Kanonik i sędzia zastępczy

Tłumaczenie:

Ks. prof. dr hab. nauk teologicznych

Norbert Widok

rzeczywiście wezmą udział w świętowaniu lub recytowaniu Mszy i innych

obowiązkowych modlitw w stosownym czasie w kościele lub kaplicy

albo tego rodzaju oratorium, czy też w organizowaniu gdziekolwiek

zgromadzeń publicznych lub tam właśnie prywatnych tegoż bractwa,

albo przyjmą biednych w gościnę, albo ustanowią pokój pomiędzy

nieprzyjaciółmi lub sprawili [jego] ustanowienie czy też będą mieli

staranie, a także ci, którzy włączą ciała zmarłych, zarówno braci i sióstr jak

i innych, do pogrzebu, albo wezmą udział w jakichkolwiek urządzanych

procesjach za pozwoleniem ordynariusza, z Najświętszym Sakramentem

Eucharystii, również w procesjach do chorych, lub przy innej sposobności

w tym czasie gdziekolwiek lub w jakikolwiek sposób jest prowadzona, albo,

jeśli powstrzymani, po daniu sygnału do tego [procesji] dzwonem jeden

raz wypowiedzą Modlitwę Pańską i Pozdrowienie Anielskie lub też pięć

razy odmówią Modlitwę i Pozdrowienie za dusze zmarłych braci i sióstr,

albo powstrzymają jakiś błąd na drodze do zbawienia, albo douczą się, nie

znając przykazań Bożych i tego, co należy do zbawienia, albo wykonają

jakiekolwiek inne dzieło dobroczynności lub miłosierdzia, tylekroć za

spełnienie gdziekolwiek wyżej wymienionych czynności tym spośród

niezłączonych małżeństwem udzielamy sześćdziesiąt dni lub w innym

czasie w jakikolwiek sposób z należnymi żalami w formie zwyczajowej

Kościoła. Niniejszym [pismem] uznajemy za ważne na wieczne przyszłe

czasy. Chcemy zaś, aby niniejsze [pismo] nie miało skutków prawnych,

gdyby wspomnianym działającym braciom i siostrom gdzie indziej był

przyznany jakiś inny zapowiedziany odpust zupełny mający trwać stale

lub bynajmniej do wyznaczonego czasu, a także gdyby wspomniane

bractwo zostało dołączone do jakiegoś archibractwa lub na przyszłość

było przyłączone, albo z jakiegoś innego powodu było zjednoczone, albo

także jakkolwiek zostaliby ustanowieni przełożeni i jakiekolwiek inne

pisma Apostolskie bynajmniej nie udzielałyby im poparcia, oto również

tym samym od teraz nie mają skutków prawnych.

jak najliczniejsze dzieła dobroczynności i miłosierdzia, My, aby to

bractwo codziennie sprowadzało większe korzyści, ufni w miłosierdzie

Wszechmogącego Boga oraz powagę jego błogosławionych Apostołów

Piotra i Pawła, miłosiernie w Panu udzielamy odpustu zupełnego

i odpuszczenia wszystkich swoich grzechów, okazanego wobec zapisanych,

wobec wszystkich wiernych obojga płci, którzy w przyszłości wstąpią do

wspomnianego bractwa, w pierwszym dniu ich wstąpienia, jeśli szczerze

pokutując i wyspowiadani, przyjmą najświętszy sakrament Eucharystii,

wobec braci i sióstr mających się w stosownym czasie zapisać do

wspomnianego bractwa w obliczu śmierci kogokolwiek z nich, jeśli również

szczerze pokutując i wyspowiadani oraz pokrzepieni Komunią świętą,

albo dopóki nie potrafią tego uczynić, przynajmniej skruszeni pobożnie

wezwą, jeśli mogą, Imię Jezusa ustami, chyba że w sercu, także [udzielamy]

im zarówno teraz jak i w stosownym czasie odpustu, wobec braci i sióstr

mających udział w tym czasie we wspomnianym bractwie, oraz szczerze

pokutującym, wyspowiadanym oraz pokrzepionym Komunią świętą,

którzy pobożnie w poszczególnych latach nawiedzą kościół bractwa

lub kaplicę czy też oratorium, po wyborze jedynie przez samych siebie

głównego dnia świątecznego wspomnianego bractwa i po zatwierdzeniu

przez ordynariusza, od pierwszych nieszporów aż do zachodu słońca

tego dnia, i tam zaniosą pobożne modlitwy o zgodę chrześcijańskich

dostojników, wytępienie herezji oraz uwielbienie Świętej Matki Kościoła,

podobnie [udzielamy odpustu zupełnego]. Ponadto wspomnianym

braciom i siostrom prawdziwie pokutującym i także wyspowiadanym

oraz posilonym Komunią Świętą, jak wyżej odwiedzającym kościół lub

kaplicę albo tego rodzaju oratorium, i tamże modlącym się w innych

czterech dniach świątecznych roku, lub nieświątecznych, albo także po

wybraniu dni Pańskich jedynie przez samych wspomnianych braci i po

zatwierdzeniu przez tegoż ordynariusza, aby uczynili to w dniu spośród

wymienionych przez siedem lat i tyleż okresów Wielkiego Postu, ilekroć